فرار مالیاتی چیست؟
فرار مالیاتی به عملیات غیرقانونی یا نادرست که افراد یا شرکت‌ها انجام می‌دهند تا مالیات پرداختی خود را کاهش دهند یا از پرداخت آن اجتناب کنند، اطلاق می‌شود.
این فرار شامل اعمالی مانند اظهار درآمد کاذب، پنهان کردن دارایی‌ها یا درآمدهای واقعی، استفاده از شرکت‌های پنهانی یا بین‌المللی برای انتقال درآمدها به مناطق با مالیات کمتر، و استفاده از طرح‌های مالیاتی غیرقانونی می‌شود. فرار مالیاتی اثرات زیانبار زیادی بر اقتصاد و جامعه دارد، از جمله کاهش منابع مالی دولت برای ارائه خدمات عمومی، افزایش نابرابری‌های اجتماعی، کاهش اعتماد عمومی به نظام مالیاتی و دولت، و ایجاد رقابت ناپایدار بین شرکت‌ها. بسیاری از کشورها تلاش می‌کنند با اجرای قوانین سخت‌تر و تشدید کنترل‌های مالیاتی، این نوع اعمال غیرقانونی را پیشگیری و متخلفین را مجازات کنند.
مهمترین عواملی که می‌تواند به فرار مالیاتی منجر شود عبارتند از:
-
اظهار درآمد کاذب یا افزایش هزینه‌های مدنظر به منظور کاهش مبلغ مالیات پرداختی.
-
استفاده از شرکت‌های بین‌المللی یا سایر وسایلی برای جلوگیری از پرداخت مالیات در کشور مبدأ.
-
مخفی نگه داشتن درآمد یا دارایی‌ها از مراجع مالیاتی.
-
استفاده از طرح‌ها و برنامه‌های مالیاتی غیرقانونی یا نادرست به منظور کاهش مالیات.
-
انتقال دارایی‌ها به کشورهای دیگر با قوانین مالیاتی ملایم‌تر یا انتقال آنها به شرکت‌های پنهان.
-
استفاده از ابزارهای مالی برای پنهان‌کردن درآمد یا دارایی‌ها.
فرار مالیاتی باعث کاهش منابع مالی دولت می‌شود که برای ارائه خدمات عمومی مورد نیاز است و همچنین می‌تواند به عدم انصاف در جامعه، کاهش اعتماد عمومی و تشدید تفاوت‌های اجتماعی منجر شود. بسیاری از کشورها قوانین سخت تری برای مقابله با فرار مالیاتی دارند و تلاش می‌کنند این رفتارهای غیرقانونی را پیشگیری و متخلفین را مجازات کنند.
آیا اجتناب از پرداخت مالیات همان فرار مالیاتی است؟
اجتناب از مالیات، از خلاءهای قانونی در قانون مالیات‌ها نشات می‌گیرد. در اینجا، فرد با هدف کاهش قابلیت پرداخت مالیات، خود دنبال راه‌های گریز می‌گردد. مثلا درآمدهای نیروی کار را در قالب درآمد سرمایه نشان می‌دهد که از نرخ پایین‌تری برای مالیات برخوردارند.
در اجتناب از مالیات، مؤدی مالیاتی دلیلی ندارد نگران افشا شدن باشد، چرا که او الزاما تمامی مبادلات خود را با جزئیات آن، البته به شکل غیرواقعی، یادداشت و ثبت می‌کند. چرا فرار مالیاتی اتفاق می افتد؟ در جوامع امروزی و حتی شاید در گذشته نیز بسیاری عوامل مختلف دست به دست هم داده اند و باعث پیدایش فرارهای مالیاتی شده اند ، از جمله: جا نیفتادن فرهنگ مالیاتی در جامعه نبود یک سیستم نظارت قوی جهت نظارت و پیگیری نمودن مالیات های اخذ شده، وجود ضعف در اجرای مالیات های عل الراس و خود اظهاری درست نبودن رقم های درآمدی وجود معافیت های بزرگ و وسیع برای افراد پر درآمد.
بیشتر بخوانید : ۵ توصیه مالیاتی به صاحبان مشاغل
انواع فرار مالیاتی چیست؟
این کار به خصوص در میان صنایع بزرگتر و مشاغلی که درآمد بیشتری دارند چشمگیرتر است. این در حالی است که عمده مالیاتی که از مشاغل دریافت می‌شود بر دوش کارگران و کارمندان است. قشری که کمترین درآمد را داشته و همواره تحت فشارهای اقتصادی است. هرچند افراد شاغل در این حوزه کمترین شانسی برای دور زدن قوانین مالیاتی و فرار از پرداخت آن ندارند. ولی در میان اقشار پر درآمد راه‌های زیادی برای اجتناب از پرداخت مالیات ایجاد شده است. در ادامه جهت آشنایی بیشتر با فضای مالیاتی کشور و درک لزوم وضع مجازات‌های سنگین بر اجتناب از پرداخت مالیات، چند نمونه از راه‌های تخطی از پرداخت مالیات تشریح می‌شود.
-
ساختن کد اقتصادی جعلی
-
ارائه ترازنامه و حساب سود و زیان یا دفاتر اسناد ساختگی
-
پنهان کردن فعالیت اقتصادی و روش‌های کسب درآمد
-
ممانعت از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی
-
انجام معاملات و قراردادهای تجاری خود را با نام افراد دیگر
-
دست‌کاری مقدار و قیمت کالای خریداری‌شده
-
جایگزین کردن مواد اولیه ارزان‌قیمت به جای مواد گران قیمت
-
حذف کارتخوان
-
ارائه اطلاعات فنی نادرست به ماموران مالیاتی
-
کارخانه‌های صوری
-
رشوه
مجازات فرار مالیاتی چیست؟
مجازاتی که افراد عادی هنگام تخطی از پرداخت مالیات دچار می‌شوند، متفاوت از مجازاتی است که یک کسب و کار با آن درگیر می‌شود. این مجازات ها به شرح زیر اند: این مجازات برای افراد عادی عبارت است از:
-
حبس بین ۶ ماه الی تا ۲ سال
-
پرداخت جزای نقدی بین ۲ الی ۸ میلیون تومان
-
محرومیت از حقوق اجتماعی بین ۶ ماه الی ۵ سال
-
انتشار حکم محکومیت قطعی در رسانه ها
-
این مجازات برای کسب و کار ها عبارت است از:
-
ممنوعیت از صدور برخی اسناد تجاری
-
ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی به مدت ۶ ماه
همچنین اگر شخصی مسئول کسر مالیات باشد و از وظایف خود امتناع کند، مطابق با تبصره ۳ ماده ۱۹۹ قانون به مجازات درجه شش محکوم خواهد شد. در ماده ۲۰۰ سردفتران را مکلف به نظارت بر پرداخت مالیات در خصوص معاملات کرده و آورده است: در هر مورد که به موجب این قانون تکلیف یا وظیفه‌ای برای دفاتر اسناد رسمی مقرر گردیده است در صورت تخلف علاوه بر مسئولیت تضامنی سردفتر با مؤدی در پرداخت مالیات یا مالیات‌های متعلق مربوط، مشمول جریمه‌ای معادل ۲۰ درصد آن نیز خواهد بود و در مورد تکرار به مجازات درجه شش محکوم خواهد شد. این موارد و جرم انگاری ها در قانون در حالی است که با مروری بر قوانین مالیاتی برخی کشور ها مشخص می‌گردد که ضمانت اجراهای مقابله با فرار مالیاتی به مراتب شدیدتر نیز می‌باشد و در برخی کشور ها میزان مجازات حبس برای فرار مالیاتی تا پنج سال نیز پیش‌بینی شده است.
در هر صورت با توجه به اینکه در سال‌های اخیر مبارزه با جرائم مالیاتی کلان و گسترده به عنوان یکی از مظاهر و مصادیق مهم جرائم اقتصادی به یکی از راهبردهای اصلی کشورمان در مسیر پیشرفت و عدالت مبدل گشته است بدون تردید بهره‌مندی از یک نظام کیفری کارآمد و منسجم در مقابله با جرائم مالیاتی به بهبود عملکرد نظام مالیاتی کمک قابل توجهی می‌کند.
بیشتر بخوانید : تفاوت بین مالیات مستقیم و غیر مستقیم
چرا باید مالیات بدهیم؟
پرداخت مالیات برای افراد و شرکت‌ها یک وظیفه مهم و اساسی است که از طریق آن امکان ارائه خدمات عمومی و تامین نیازهای جامعه فراهم می‌شود. در ادامه، چند دلیل برای پرداخت مالیات بیان می‌شود:
-
تامین منابع مالی برای دولت: مالیات‌ها اصلی‌ترین منبع تامین مالی دولت برای ارائه خدمات عمومی همچون بهداشت، آموزش، امنیت، حمل و نقل عمومی و سایر خدمات مورد نیاز جامعه هستند.
-
تعادل اجتماعی: سیستم مالیاتی می‌تواند از طریق توزیع عادلانه درآمد، نقدینگی و امکانات بین افراد و گروه‌های جامعه به تعادل اجتماعی کمک کند و از افزایش فاصله ثروت و تفاوت‌های اجتماعی جلوگیری کند.
-
پشتیبانی از اقتصاد: مالیات‌ها می‌توانند به افراد و شرکت‌ها ایجاد انگیزه برای کار کردن و تولید داخلی را بالا ببرند. همچنین، با استفاده از مالیات‌ها، دولت می‌تواند برنامه‌های توسعه اقتصادی را تشویق کند و از رشد و توسعه پایدار اقتصادی حمایت کند.
-
حفظ نظم و امنیت: پرداخت مالیات به دولت کمک می‌کند تا امکان ارائه خدمات امنیتی و نظامی را فراهم کند و از حفظ نظم و امنیت در جامعه مراقبت کند.
-
تسهیل در ارائه خدمات عمومی: با تامین منابع مالی از طریق مالیات‌ها، دولت می‌تواند بهبود کیفیت و افزایش تعداد خدمات عمومی را تسهیل کند و به نیازهای جامعه پاسخ دهد.
به طور کلی، پرداخت مالیات یک وظیفه مسئولانه و حیاتی است که به توسعه و پیشرفت جامعه و حفظ نظام اجتماعی کمک می‌کند.
جمع‌بندی
در کل، مالیات پرداختی توسط افراد و شرکت‌ها به دولت جهت تامین منابع مالی برای ارائه خدمات عمومی و تامین نیازهای جامعه اساسی است. این وظیفه مهم به منظور حفظ نظم اجتماعی، ایجاد تعادل اجتماعی، حمایت از اقتصاد و توسعه پایدار، و ارائه خدمات عمومی از طریق ایجاد منابع مالی و توزیع منابع به منظور رفاه اجتماعی انجام می‌شود. از این رو، پرداخت مالیات مسئولیت اجتماعی و اقتصادی مهمی است که به توسعه و پیشرفت جامعه و ارتقای سطح زندگی افراد کمک می‌کند.
با خرید نرم‌افزار حسابداری قیاس به راحتی مدارک مالیاتی خود را با سامانه مودیان به اشتراک بزارید. برای خرید و دریافت مشاوره با کارشناسان ما در قیاس تماس بگیرید.
