بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟

نرخ بازگشت سرمایه (ROI: Return on Investment)، یک معیار برای سنجش بازدهی عملکرد و میزان موفقیت است. این نرخ در بازارهای مالی مختلف و سرمایه‌گذاری‌ها استفاده می‌شود. بازگشت سرمایه در واقع نسبت درآمد شما از یک سرمایه‌گذاری در کسب و کاری خاص است. هرچه نسبت درآمد به سرمایه اولیه بیشتر باشد، یعنی شما سود بیشتری کسب کرده‌اید.

نرخ بازگشت سرمایه یا ROI یک معیار ساده و بسیار کاربردی در سنجش گزینه‌ها و فرصت‌های مختلف سرمایه‌گذاری است. به احتمال زیاد، شما به هنگام سرمایه‌گذاری یا صرف هزینه برای یک پروژه خاص به این نکته توجه کرده‌اید که بازدهی سرمایه‌گذاری مورد نظر چقدر خواهد بود که عموما به صورت درصد نیز بیان می‌شود. در این مواقع، شما در حال محاسبه نرخ بازگشت سرمایه یا همان ROI هستید.

به عنوان مثال، نرخ بازگشت سرمایه را می‌توان برای انتخاب بین سرمایه‌گذاری در بورس یا خرید یک واحد آپارتمان محاسبه کرد. نکته قابل توجه این است که در اینجا بین ماهیت سرمایه‌گذاری‌ها تفاوتی قائل نمی‌شوند. در واقع، شخص سرمایه‌گذار می‌خواهد بداند میزان هزینه‌ای که داشتـه تا چه حد برایش سودآوری داشتـه است. این سرمایه‌گذاری می‌تواند در بورس یا مسکن و دیگر گزینه‌های سرمایه‌گذاری و پروژه‌ها باشد.

دوره بازگشت سرمایه چه زمانی است؟

دوره بازگشت سرمایه به عنوان یکی از تکنیک‌های کاربردی در مدیریت مالی محسوب می‌شود که دوره بازپرداخت سرمایه اولیه را بر اساس یک محاسبه ساده نشان می‌دهد. در تعریف ساده تر این مفهوم باید اشاره کنیم زمانی که یک سرمایه گذاری به نقطه سر به سر برسد.

اگر بخواهید نتیجه یک سرمایه‌گذاری را بسنجید، باید بتوانید تخمین بزنید که سرمایه شما طی چه مدتی برمی‌گردد. بازگشت سرمایه مهم‌ترین رکن سرمایه‌گذاری در یک پروژه است. اگر شما هم قصد دارید تا سرمایه‌گذاری جدیدی داشته باشید، باید بدانید که به صورت تخمینی چه مدتی زمان لازم است تا اصل سرمایه شما، به شما برگردد.

تعیین دوره بازگشت سرمایه برای تمامی کسانی که قرار است روی یک پروژه جدید یا گسترش پروژه قبلی سرمایه گذاری کنند، مفید خواهد بود. 

به عنوان مثال، دوره بازگشت سرمایه یک پروژه 5 سال است. این مثال به ما می‌گوید 5 سال زمان لازم است تا مبلغ اولیه سرمایه‌گذاری به ما برگردد. یعنی بازده سرمایه‌گذاری مورد نظر 20 درصد است و در انتهای سال پنجم تمام مبلغ سرمایه‌گذاری به ما برمی‌گردد.

ویژگی‌های نرخ بازگشت سرمایه چیست؟

محاسبه نرخ بازگشت سرمایه به افراد و کسب و کارها کمک می‌کند که متوجه شوند در آینده باید در کدام بخش از کار خود سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشند و به چه فعالیت‌هایی بودجه بیشتری اختصاص بدهند. مارکترها برای توجیه هزینه‌ها، توزیع بودجه بازاریابی، ارزیابی میزان تأثیرگذاری کمپین‌ها و تحلیل فعالیت‌های رقیبان از محاسبه ROI بهره می‌گیرند. علاوه بر این، سه ویژگی مهم نرخ بازگشت سرمایه عبارت است از:

• محاسبه ROI آسان است.

• امکان تعمیم‌دادن ROI به انواع مختلف سرمایه‌گذاری وجود دارد.

•  ارزیابی بهتری از سودآوری توسط شرکت یا تیم را ارائه می‌دهد.
   

نرخ بازگشت سرمایه چگونه محاسبه می‌شود؟

اگر چه به نظر می‌رسد که محاسبه نرخ بازگشت کار سختی باشد، اما واقعاً اینطور نیست. محاسبه ROI بسیار آسان است. تمام کاری که لازم است انجام دهید، این است که هزینۀ اصلی سرمایه‌گذاری را از ارزش فعلی سرمایه کم کنید و آن را بر هزینه اصلی سرمایه‌گذاری تقسیم کنید.

نرخ بازگشت سرمایه = (ارزش فعلی سرمایه گذاری – مقدار اولیه سرمایه گذاری) / ارزش اولیه سرمایه

برای مثال، مبلغ سرمایه ما برای خرید یک ملک یا خانه را 100 میلیون در نظر می‌گیریم در نتیجه نرخ بازگشت سرمایه ما برابر است با:

ROI= (100 M – ۵۰ M)/ 50 M = 1*100 = 100%

‌می‌توان نرخ بازده را در ۱۰۰ ضرب کرد تا درصد بازگشت سرمایه به دست بیاید. این نرخ برای خانه مد نظر ما برابر با ۱۰۰% خواهد شد. پس سود خالص شما از فروش خانه، ۱۰۰ درصد خواهد بود.

مزایای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه

از مزایای نرخ بازگشت سرمایه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ساده بودن محاسبه: به طور کلی محاسبه آسان است. ارقام کمی برای تکمیل محاسبه مورد نیاز است که همه آنها باید در صورت‌های مالی یا ترازنامه موجود باشد.

• قابلیت تحلیل مقایسه‌ای: به دلیل استفاده گسترده و سهولت محاسبه آن، می‌توان مقایسه‌های بیشتری را برای نرخ بازگشت سرمایه گذاری بین سازمان‌ها انجام داد.

• قابلیت ارزیابی میزان سودآوری: نرخ بازگشت سرمایه به درآمد خالص برای سرمایه گذاری های انجام شده در یک واحد تجاری خاص مربوط می‌شود. این معیار بهتری از سودآوری شرکت یا تیم ارائه می دهد.

محدودیت‌های نرخ بازگشت سرمایه چیست؟

همان‌طور که می‌دانید، ROI معیاری رایج برای سنجش نسبت هزینه‌ها و سودآوری است. اما محاسبه این شاخص، محدودیت‌ها و چالش‌هایی نیز دارد. از این محدودیت‌ها می‌توان به نداشتن قابلیت در نظر گرفتن زمان، تفاوت محاسبه ROI در کسب و کارهای مختلف و در نظر گرفتن سودهای غیر مالی اشاره کرد.

• در نظر نگرفتن معیار زمان: یکی از محدودیت‌های مهم در محاسبه نرخ و درصد بازگشت سرمایه این است که عامل زمان در این نرخ محاسبه نمی‌شود. برای مثال، ممکن است سودآوری یک معامله بیت کوین برای شما صد در صد باشد، اما اگر این سود در چند سال به دست آمده باشد، شاید آنقدر هم معامله به‌صرفه‌ای نکرده باشید.

• تفاوت محاسبه ROI میان کسب و کارهای مختلف: از آنجایی که روش‌های مختلفی برای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه وجود دارد، ممکن است تمام کسب و کارها از یک روش ثابت برای محاسبه این شاخص استفاده نکنند. این موضوع مقایسه ROI در کسب و کارهای مختلف را دچار مشکل می‌کند.

• در نظر نگرفتن سودهای غیر مالی:کسب و کارها می‌توانند میزان دقیق ROI برای سودهای مالی را با استفاده از نرم‌افزار حسابداری مختلف محاسبه کنند. اما محاسبه ROI هنگام کسب سود غیر‌مالی توسط این نرم‌افزارها ممکن نیست. اگرچه کسب و کارها می‌توانند این معیارهای غیرمالی را با عنوان «Soft ROI» و معیارهای مالی را با عنوان «Hard ROI» ارزیابی کنند.

• تخصیص تمام بودجه به سرمایه‌گذاری‌هایی با ROI بالاتر: گاهی اوقات بعضی از سرمایه‌گذاری‌ها ROI چندان بالایی ندارند اما می‌توانند برای کسب و کارها ارزشمند محسوب شوند. با این حال بیشترِ مدیران ترجیح می‌دهند سرمایه‌گذاری‌هایی با ROI بالا را در اولویت قرار دهند و در نتیجه، منابع در اختیار کسب و کار به شکل مطلوب توزیع نمی‌شود.

• در نظر نگرفتن نقاط بازرسی مختلف: همچنین یکی از چالش‌ها در محاسبه ROI، نداشتن قابلیت در نظر گرفتن «نقطه‌های بازرسی» (Touchpoint) متعدد است. می‌دانیم که سفر مشتری به شکل خطی پیش نمی‌رود و هر مشتری، نقشه سفر منحصربه‌فردی دارد. افراد به شکل‌های مختلفی با کسب و کارها تعامل می‌کنند و گاهی اوقات نمی‌توان متوجه شد که کدام بخش از بازاریابی به تبدیل مخاطب به مشتری منجر شده است.

• تفاوت در سطح تاثیرگذاری: یکی دیگر از معیارهایی که باید به آن توجه شود، تفاوت میزان تاثیرگذاری کمپین در افراد مختلف است. تمام مخاطبان با تمام کمپین‌ها به یک شکل برخورد نمی‌کنند. ممکن است افرادی توسط تبلیغات شما به خرید ترغیب شوند اما افرادی دیگر ترغیب نشوند. در این صورت ممکن است داده‌های شما توسط افراد دسته اول تغییر کند و در محاسبه دقیق ROI مشکل ایجاد کند.

نکات مهم در استفاده از ROI 

اگر به دنبال این هستید که بهترین بازدهی را برای کسب‌ و‍ کارتان به ارمغان بیاورید به نکات زیر برای بهتر شدن نرخ بازگشت سرمایه توجه داشته باشید.

هدف خود را دقیق مشخص کنید: شما باید علاوه بر بررسی نرخ بازگشت سرمایه، به هدفی که از این سرمایه‌گذاری و سودآوری آن دارید هم توجه کنید و فاکتورهای بیرونی تأثیرگذار را فراموش نکنید.

لیست تمام هزینه‌‌ها را مشخص کنید: شما باید لیست تمام هزینه‌ها را مشخص کنید تنها در این صورت است که با دید بازتری می‌توانید استراتژی اندازه‌گیری نرخ بازگشت سرمایه را اجرا کنید.

هزینه‌ها را کاهش دهید: هزینه‌های خود را به تعداد فروش سر به سر تقسیم کنید، در صورتی که قیمت بازاری یک دارایی با هزینه اصلی آن، برابر شود یا بسیار نزدیک به آن باشد باید به دنبال راه‌ها و فرصت‌های کاهش هزینه‌ها باشید تا بتوانید ROI خروجی را هم بهبود ببخشید.
 

کاربرد نرخ بازگشت سرمایه در کریپتو

نرخ بازگشت سرمایه (ROI) در حوزه‌ی کریپتو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا معمولاً برای ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری در این بازارها استفاده می‌شود. کاربردهای اصلی آن عبارتند از:

• ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری: نرخ بازگشت سرمایه برای سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که چقدر سودآور بوده‌اند. این نرخ محاسبه می‌شود با تقسیم سود کل به دست آمده از یک سرمایه‌گذاری بر مبلغ سرمایه اولیه و ضرب در 100 تا به عنوان درصد برای نمایش عملکرد.

• تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری آینده: اطلاع از نرخ بازگشت سرمایه در سرمایه‌گذاری‌های قبلی می‌تواند سرمایه‌گذاران را در تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری‌های آتی یاری کند. سرمایه‌گذاران ممکن است ترجیح دهند به سرمایه‌گذاری‌هایی با نرخ بازگشت سرمایه بالاتر روی آورند.

• مقایسه‌ی عملکرد با سایر سرمایه‌گذاری‌ها: با استفاده از نرخ بازگشت سرمایه، سرمایه‌گذاران می‌توانند عملکرد سرمایه‌گذاری‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کنند و تصمیم‌های بهتری بگیرند.

• پیش‌بینی عملکرد آینده: بر اساس نرخ بازگشت سرمایه در گذشته، می‌توان به سرمایه‌گذاران کمک کرد تا عملکرد آینده سرمایه‌گذاری را پیش‌بینی کنند. این البته فقط یک پیش‌بینی است و نتایج واقعی ممکن است متفاوت باشد.

در کل، نرخ بازگشت سرمایه یک ابزار ارزشمند برای سرمایه‌گذاران است که به آن‌ها کمک می‌کند تصمیمات هوشمندانه‌تری در مورد سرمایه‌گذاری‌های خود بگیرند.
 

مثال برای محاسبه‌ نرخ بازگشت سرمایه در کریپتو

یکی از کارهای مهم پیش از استخراج بیت کوین این است که بازگشت سرمایه را حساب کنید. معمولاً برای محاسبه نرخ بازگشت در استخراج بیت کوین باید عوامل زیر را به عنوان هزینه‌های اولیه در نظر بگیرید:

• هزینۀ خرید دستگاه استخراج

• هزینۀ برق

• هزینۀ کارمزد استخر

• هزینۀ محل نگهداری دستگاه‌ها و خنک کردن آن

سپس باید سودآوری استخراج را بسنجید تا ببینید درآمد ماینر چقدر است. برای محاسبه سودآوری استخراج یک دستگاه، می‌توانید از یک ماشین حساب استخراج ارز دیجیتال استفاده کنید. این مثال را ببینید:

اگر یک دستگاه Aladdin Miner با قدرت ۱۶ ترا هش بر ثانیه داشته باشید و هزینه هر کیلووات ساعت برق برای شما با نرخ برق صنعتی ۹۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت محاسبه شود، هزینه‌های شما به این شرح خواهد بود:

• هزینه اولیه برای دستگاه: ۵۶۵ دلار

• هزینه برق مصرفی: ۹۰ هزارتومان در ماه

• کارمزد استخر: ۳.۰۴ دلار

• درآمد اصلی ماهانه: ۰.۰۰۳۰۸۹ بیت کوین

• درآمد به دلار: ۱۵۱.۸۷ دلار

در این محاسبه، طبق فرمولی که پیش از این برای شما توضیح دادیم، درآمد ماهانه از استخراج با این دستگاه حدود ۱۵۱ دلار خواهد بود. هزینه‌های ماهانه را باید از این درآمد کم کنید که حدود ۱۴۵ دلار در ماه درآمد خالص خواهد شد.

در نظر بگیرید که باید حدود ۶۰۰ دلار در ابتدا هزینه کنید تا دستگاه را بخرید. پس باید حداقل ۴ ماه صبر کنید تا از طریق درآمدتان، هزینه خرید دستگاه پرداخت شود. سپس با بررسی قبض برق در پایان هر ماه، درآمد بیت کوین خود را محاسبه کنید.
 

جمع‌بندی

نرخ بازگشت سرمایه یک معیار مالی است که نشان دهنده درآمد یا سودی است که یک سرمایه‌گذار انتظار دارد از سرمایه‌گذاری خود در یک پروژه یا سرمایه‌گذاری در بازار مالی کسب کند. این نرخ، عموماً به عنوان درصدی از سرمایه‌گذاری اولیه یا سرمایه‌گذاری اصلی تعریف می‌شود و میزان ریسک و محدودیت‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری را نیز در نظر می‌گیرد. در واقع، این نرخ تعیین می‌کند که چه مقدار بازدهی مورد انتظار از یک سرمایه‌گذاری باید باشد تا سرمایه‌گذار موافق به انجام آن سرمایه‌گذاری شود.

نه تنها دقت در محاسبه این اعداد بسیار مهم است، از طرفی میزان این نرخ اهمیت ویژه‌ای برای سرمایه گذاران دارد. محاسبه دقیق و منظم را با نرم‌افزار حسابداری قیاس تجربه کنید. برای خرید و دریافت مشاوره با کارشناسان ما در قیاس تماس بگیرید.