ضمانت نامه بانکی چیست ؟
ضمانت بانکی یک تعهد مالی است که توسط یک بانک یا موسسه مالی صادر می‌شود و به عنوان تضمین برای انجام یک تعهد یا پرداخت یک مبلغ مشخص در آینده استفاده می‌شود. این تضمین معمولاً به صورت نوشته‌شده و قانونی صادر می‌شود و بانک آن را تضمین می‌کند.
ضمانت بانکی می‌تواند به صورت مختلفی مورد استفاده قرار بگیرد، از جمله:
-
ضمانت بانکی پرداخت: در این حالت، بانک تعهد می‌کند که در صورتی که طرف متعهد به پرداخت وظیفه خود را به صورت منظم انجام ندهد، مبلغ مورد نظر را به صورت نقدی به صاحب ضمانت پرداخت کند.
-
ضمانت بانکی تضمین: این نوع ضمانت بانکی بیشتر برای تضمین انجام یک تعهد غیر مالی مانند انجام یک پروژه ساختمانی یا تضمین اجرای یک قرارداد استفاده می‌شود. در این صورت، بانک تعهد می‌کند که در صورتی که طرف متعهد به تعهدات خود عمل نکند، به طرف مورد نظر مبلغ مشخصی را پرداخت کند.
-
ضمانت بانکی تخصیص مالی: در این نوع ضمانت بانکی، بانک تعهد می‌کند که یک مبلغ مشخص را به عنوان تخصیص مالی به یک فرد یا سازمان خاص پرداخت کند، معمولاً برای پروژه‌هایی که نیاز به تامین مالی دارند.
ضمانت‌های بانکی معمولاً برای انجام تعهدات قانونی، تجاری و مالی استفاده می‌شوند و ممکن است برای اطمینان از انجام صحیح تعهدات و جلب اعتماد از سوی طرفین معامله استفاده شوند.
کاربرد ضمانت بانکی چیست؟
ضمانت بانکی در امور مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربردهای گسترده‌ای دارد. برخی از کاربردهای معمول ضمانت بانکی عبارتند از:
-
پروژه‌های ساختمانی و عمرانی: در این نوع پروژه‌ها، ضمانت بانکی ممکن است برای تضمین انجام به موقع و به درستی پروژه، پرداخت مبلغ معوقه‌ها و یا تضمین کیفیت اجرا استفاده شود.
-
قراردادهای تجاری و تامین مالی: در معاملات تجاری، ضمانت بانکی ممکن است برای تضمین پرداخت به موقع و به درستی وجه معامله، انجام تعهدات قراردادی و یا تامین مالی برای پروژه‌ها یا فعالیت‌های تجاری استفاده شود.
-
مزایده‌ها و مناقصات: ضمانت بانکی معمولاً به عنوان یک تضمین مورد نیاز برای شرکت در مزایده‌ها و مناقصات استفاده می‌شود تا تضمین کند که شرکت‌کنندگان به تعهدات خود عمل کرده و در صورت برنده شدن، به توافقات قراردادی پایبند باشند.
-
معاملات بین‌المللی: در معاملات بین‌المللی، ضمانت بانکی ممکن است برای تضمین پرداخت وجه معامله، اجرای قراردادها و یا رعایت تعهدات مالی مورد استفاده قرار گیرد.
-
استفاده از خدمات بانکی و مالی: ضمانت بانکی ممکن است برای استفاده از خدمات بانکی مانند افتتاح اعتبارات حواله، گشایش اعتبارات اسنادی و یا دریافت وام‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
-
معاملات املاک و مستغلات: ضمانت بانکی ممکن است در معاملات خرید و فروش املاک، رهن و اجاره مستغلات و تأمین مالی در این زمینه‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده از ضمانت بانکی در هر یک از این کاربردها به توافقات میان طرفین و نیازهای مخصوص هر معامله بستگی دارد.
انواع ضمانت بانکی چیست؟
در ایران، انواع مختلفی از ضمانت‌های بانکی وجود دارد که بر اساس نوع تعهدات و شرایط معاملات مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از انواع رایج ضمانت‌های بانکی در ایران عبارتند از:
-
ضمانت بانکی پرداخت (Bid Bond): این نوع ضمانت بانکی برای شرکت در مزایده‌ها و مناقصات مورد استفاده قرار می‌گیرد. بانک تضمین می‌کند که در صورتی که پیشنهاد قیمت ارائه شده توسط شرکت کننده برنده شود و شرکت برنده عقد قرارداد را تکمیل نکند، به مبلغ تعیین شده در ضمانت بانکی پرداخت خواهد کرد.
-
ضمانت بانکی اجرا (Performance Bond): این نوع ضمانت بانکی برای تضمین اجرای درست و به موقع قراردادهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. بانک تعهد می‌کند که در صورتی که طرف متعهد به قرارداد تعهدات خود را به صورت کامل و به موقع اجرا نکند، به مبلغ تعیین شده در ضمانت بانکی اجرا خواهد پرداخت.
-
ضمانت بانکی پیش‌پرداخت (Advance Payment Guarantee): این نوع ضمانت بانکی برای تضمین بازگشت پیش‌پرداخت‌های انجام شده توسط یک طرف به طرف دیگر در قراردادهای مختلف استفاده می‌شود. در صورتی که طرف دریافت‌کننده پیش‌پرداخت به تعهدات خود عمل نکند، بانک مبلغ پیش‌پرداخت را به طرف پرداخت‌کننده باز می‌گرداند.
-
ضمانت بانکی کیفیت (Quality Guarantee): این نوع ضمانت بانکی برای تضمین کیفیت محصولات یا خدمات ارائه شده توسط یک شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که محصول یا خدمات ارائه شده به معیارهای تعیین شده در قرارداد نمی‌پردازد، بانک به مبلغ تعیین شده در ضمانت بانکی کیفیت جبران خسارت می‌پردازد.
-
ضمانت بانکی بازپرداخت وام (Loan Repayment Guarantee): این نوع ضمانت بانکی برای تضمین بازپرداخت وام‌های اختصاصی شده توسط بانک به وام‌گیرندگان استفاده می‌شود. در صورتی که وام‌گیرنده به تعهدات خود در خصوص بازپرداخت وام عمل نکند، بانک به مبلغ تعیین شده در ضمانت بانکی بازپرداخت وام می‌پردازد.
این تنها چند نمونه از انواع ضمانت‌های بانکی در ایران هستند و هر کدام برای موارد خاص و به منظور تضمین انجام تعهدات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مندرجات در ضمانت بانکی چیست؟
مندرجات یا مواردی که در یک ضمانت بانکی ذکر می‌شوند، معمولاً شرایط و الزامات مورد نیاز برای اعمال ضمانت بانکی و اطلاعات مربوط به معامله و شرایط آن را شامل می‌شود. در زیر به برخی از موارد مهمی که معمولاً در یک ضمانت بانکی ذکر می‌شوند، اشاره می‌کنم:
-
مبلغ ضمانت بانکی: مبلغی که بانک تضمین می‌کند در صورت عدم انجام تعهدات، به طرف مستفیض پرداخت خواهد کرد.
-
مهلت اعتبار ضمانت بانکی: زمانی که ضمانت بانکی اعتبار دارد و تا آن زمان قابل استفاده است.
-
تعهدات طرف‌ها: شرایط و تعهدات طرفین معامله که توسط ضمانت بانکی پوشش داده می‌شوند.
-
شرایط استفاده از ضمانت بانکی: مواردی که باید رعایت شود تا طرف مستفیض بتواند از ضمانت بانکی استفاده کند.
-
تغییرات و اصلاحات: مواردی که ممکن است شرایط ضمانت بانکی در طول مدت اعتبار آن تغییر کند و نیاز به اصلاحات داشته باشد.
-
تعهدات بانکی: تعهداتی که بانک به عنوان صادر کننده ضمانت بانکی می‌پذیرد و شرایطی که برای اجرای ضمانت بانکی لازم است.
-
اعتبار محدود: زمانی که ضمانت بانکی اعتبار دارد و تا آن زمان قابل استفاده است.
-
نحوه تسویه: روش و مهلت پرداخت مبلغ ضمانت بانکی در صورت استفاده از آن.
-
شرایط رفع ضمانت بانکی: شرایطی که باید برآورده شوند تا بانک از ضمانت بانکی معاف شود.
این مندرجات می‌توانند بر اساس نوع معامله، موارد قانونی و شرایط خاص متغیر باشند و در هر ضمانت بانکی ممکن است موارد دیگری نیز درج شوند که به شرایط معامله مرتبط باشند.
شرایط صدور ضمانت بانکی چیست؟
شرایط صدور ضمانت بانکی معمولاً بر اساس نوع ضمانت بانکی، نوع معامله و الزامات طرفین تعیین می‌شود. اما برخی از شرایط عمومی که ممکن است برای صدور ضمانت بانکی لازم باشد عبارتند از:
-
تحلیل اعتبار مالی: بانک ممکن است نیاز داشته باشد تا اعتبار مالی طرف درخواست‌کننده ضمانت بانکی را تحلیل کند و اطمینان حاصل کند که طرف قادر به پرداخت مبلغ مذکور در ضمانت بانکی است.
-
مبلغ ضمانت بانکی: مبلغ مورد نیاز برای ضمانت بانکی باید مشخص شود و بانک ممکن است شرایط مربوط به این مبلغ را تعیین کند.
-
تعهدات طرف‌ها: شرایط و تعهدات دقیقی که طرف درخواست‌کننده ضمانت بانکی و طرف مستفیض باید انجام دهند باید مشخص شود.
-
اعتبار زمانی: مدت زمانی که ضمانت بانکی معتبر خواهد بود باید تعیین شود و بانک ممکن است مهلتی محدود یا نامحدود را در نظر بگیرد.
-
پرداخت هزینه: برخی از بانک‌ها ممکن است هزینه‌ای برای صدور ضمانت بانکی درخواست کنند که باید پرداخت شود.
-
مدارک و اسناد: بانک ممکن است از درخواست کننده ضمانت بانکی مدارکی مانند سوابق مالی، مدارک شناسایی و سایر اسناد مورد نیاز را بخواهد.
-
تأیید قانونی: شرایط صدور ضمانت بانکی باید با قوانین و مقررات مربوطه سازگار باشد و بانک نیاز دارد تا اطمینان حاصل کند که ضمانت بانکی معتبر و قابل اجرا خواهد بود.
-
سایر موارد مورد نیاز: بسته به نوع معامله و شرایط خاص، بانک ممکن است شرایط دیگری را نیز در نظر بگیرد که برای صدور ضمانت بانکی لازم است.
این شرایط عمومی می‌توانند برای صدور هر نوع ضمانت بانکی مورد نیاز باشند، اما برای هر معامله ممکن است شرایط خاصی نیز مورد نیاز باشد که باید با بانک مذاکره شود.
روش ابطال ضمانت نامه بانکی چیست؟
-
به موجب اعلام کتبی ذینفع ضمانت نامه مبنی بر ابطال و استرداد اصل مدارک ضمانت نامه
-
واقع شدن (خاتمه اعتبار) اعم از وقوع رویداد یا فرارسیدن تاریخ سررسید ضمانت‌نامه
-
هنگامی که در اثر صدور (اصلاحیه های کاهش وجه ضمانت نامه) وجه ضمانت نامه به صفر برسد.
- هنگامی که وجه ضمانت نامه در اثر پرداخت به صفر برسد.
جمع‌بندی
به طور خلاصه، ضمانت بانکی معمولاً تا زمان انقضای مدت مشخص در آن اعتبار دارد و ممکن است به دلایلی ابطال شود، از جمله انقضای مدت، ترتیب معامله، توافق طرفین، تغییرات قانونی، نقض شرایط ضمانت بانکی و غیره. زمان ابطال ضمانت بانکی معمولاً در مدت زمانی که در خود ضمانت بانکی مشخص شده است اتفاق می‌افتد، اما ممکن است در موارد خاص ابطال زودتر و یا دیرتر اتفاق بیفتد، بسته به شرایط معامله و قوانین مربوطه. نرم‌افزار حسابداری قیاس همراه مورد اصمینان کسب و کار شما است. برای خرید و دریافت مشاوره با کارشناسان ما در قیاس تماس بگیرید.
