سهام عدالت چیست؟
بر اساس تعریفی که در پایگاه اطلاع‌رسانی سهام عدالت مشاهده می‌کنیم، منظور، فروش تسهیلات بخشی از سهام شرکت‌های دولتی معین، به اقشار پایین درآمدی جامعه است. به زبان دیگر، می‌توان آن را نوعی یارانه، تلقی کرد. این طرح در دولت نهم اجرایی شد و در میان طرح‌های اقتصادی دولتی در جهت بهبود رفاه و حمایت از اقشار کم‌درآمد جامعه و فقرا، بیشتر موردتوجه بوده و به دفعات مورد حمایت قرارگرفته است.
سبد سهام عدالت شامل چه شرکت هایی است؟
سبد سهام عدالت شامل ۴۹ شرکت بورسی و غیر بورسی است که این شرکت‌ها زیر مجموعه صنایع خودروسازی، فولادی، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، معادن، نیروگاه‌ها و نفت و گاز قرار می‌گیرند. اقتصاددانان همیشه بر لزوم خصوصی‌سازی و کمرنگ کردن نقش دولت تاکید داشته‌اند. در سال ۱۳۸۵ با یک برداشت و تفسیر جدید از اصل ۴۴ قانون اساسی، روند اعطای سهام به بخش خصوصی سرعت بیشتری گرفت و نام سهام عدالت در مباحث اقتصادی پررنگ‌تر شد. در راستای این طرح جدید، ۸۰ درصد سهام کارخانه‌ها و بنگاه‌های دولتی به بخش خصوصی واگذار شد. سبد سهام عدالت، شامل سهم‌های شرکت‌ها و کارخانه‌های خودرو سازی، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاه‌ها، مخابرات و نفت گاز می‌شد.
مشمولان سهام عدالت چه کسانی هستند؟
-
مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی: گروه تخفیف دار محسوب می‌شوند
-
روستاییان و عشایر: سود عملکرد سهام خود را دریافت کرده‌اند.
-
کارگران فصلی ساختمانی: آن‌ها هم سود مربوط به عملکرد سهام خود را گرفته‌اند.
-
گروه سایر اقشار: گروه‌های کم‌جمعیت مانند خبرنگاران، زنان سرپرست خانوار، طلاب، خادمان مساجد هستند که آن‌ها هم‌سود عملکرد خود را دریافت کرده‌اند.
-
گروه کارمندان و بازنشستگان دولتی: دستگاه‌های عمومی و بازنشستگان کشوری و لشکری هستند.
چگونه سهام عدالت خود را استعلام کنیم؟
برای استعلام سهام عدالت خود، لازم است وارد سایت www.sejam.ir شوید و با واردکردن کد ملی و پر کردن اطلاعات شخصی، در صورت تعلق، برگه سهام خود را مشاهده کنید. در این برگه سهام، ۷ ردیف مشاهده می‌گردد که شامل ارزش سهام تخصیصی اولیه با توجه به بعد خانوار، مجموع مبالغ دریافت شده توسط دولت از محل سود سهام، سود پرداخت‌شده نقدی، ارزش اقساط تسویه شده، بهره‌مندی از تخفیف دو دهک اول، باقی‌مانده ارزش اولیه سهام تخصیصی، دارایی مشمول (ارزش اسمی سهام متعلق به مشمول) است.
مطالعه کنید : در کرونا چگونه از کسب و کار خود محافظت کنیم؟
ارزش سهام عدالت الان چقدر است؟
ارزش سهام در حال حاضر حدود 15 تا 16برابر شده است، یعنی سه گروه تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی و آنهایی که به مبلغ اولیه 532 هزارتومانی خود اضافه کردند و دارای سهم کامل یک میلیون تومانی بودند، الان ارزش سهامشان حدود 15 تا 16 میلیون تومان شده است. اگر سهام عدالت دارید و مقدار آن به اندازه یک سهم کامل (یک میلیون تومانی) است، می‌توانید روش مستقیم را اکنون در سامانه انتخاب کنید و تا یک ماه دیگر آن را به قیمت روز بازار بورس بفروشید اما کارشناسان توصیه می‌کنند اگر می‌توانید دست نگه دارید، به جای فروش سهامتان از سود آن بهره‌مند شوید و دارایی خود را نگه دارید.
روش آزادسازی سهام عدالت چیست؟
قبل از هر چیز لازم است بدانید که دو روش برای آزاد سازی سهام عدالت در اختیارتان خواهد بود که با نام‌های مستقیم و غیرمستقیم شناخته می‌شوند. هر یک از این روش‌ها برای افراد خاصی مناسب هستند؛ اما احتمال سود و زیان در هر دوی آن‌ها وجود دارد.
- روش آزادسازی مستقیم : در این روش اختیار مدیریت سهام مستقیما بر عهده مالک بوده، لذا به کد بورسی نیاز خواهد داشت. لذا بهتر است زمانی از این روش استفاده کنید که آگاهی کافی و تخصص مورد نیاز برای مدیریت یک سبد سهام را داشته باشید. اگر روش مستقیم را انتخاب کردید، سهام شرکت‌های بورسی تخصیص‌یافته روی کد بورسی خودتان منتقل می‌شود. بهره‌مندی از خدمات قابل ارائه از جمله ایجاد امکان معامله پذیری سهام تخصیص‌یافته در آینده منوط به مراجعه به سامانه سجام، ثبت نام و احراز هویت غیرحضوری در مراکز تعیین‌شده است. البته یادتان باشد که سهام عدالت شما شامل هم شرکت‌های بورسی می‌شود و هم شرکت‌های غیر بورسی. برای اطلاعات بیشتر در مورد روش ثبت نام در بورس از این لینک استفاده کنید.
- روش آزادسازی غیر مستقیم : در این روش مالکیت همچنان حفظ می‌شود ولی مدیریت و نگهداری سهام بر عهده شرکت‌های سرمایه گذاری استانی است. این شرکت‌ها خود نیز به مرور وارد بازار سرمایه خواهند شد. وضعیت نماد این شرکت‌ها تا حدودی شبیه ای تی اف خواهد بود؛ اما ساختار حقوقی آن‌ها با ETF ها به صورت کلی متفاوت است.
نحوه فروش سهام عدالت به چه شکلی است؟
در تاریخ ۹۹/۰۲/۳۰ شورای عالی بورس مصوبه‌ای را ارائه داد و اعلام کرد تمامی دارندگان سهام عدالت که قصد فروش قسمتی از سهام خود را دارند، می‌توانند از روز سه شنبه ششم خرداد، برای فروش ۳۰ درصد از سهام خود اقدام کنند. در این راستا لازم است سهام‌داران به شعب بانک‌هایی که قبلا شماره شبای حسابی که در آن دارند را به سازمان خصوصی‌سازی معرفی کرده بودند، مراجعه کنند. فرم‌ها و تعهدنامه‌ای در اختیار آن‌ها گذاشته می‌شود که با تکمیل کردن آن‌ها، وکالت فروش ۳۰ درصد از سهام به بانک واگذار می‌شود. بانک از طریق کارگزاری‌ها به تدریج سهم‌ها را می‌فروشد و مبلغ حاصل از آن را طبق توافق به حساب افراد واریز می‌کند.
گفتنی است، تمامی هزینه‌های اجرایی مانند کارمزد، مالیات فروش و حق‌العمل کاری بانک بر عهده فرد مشمول سهام عدالت خواهد بود و از مبالغ ناشی از فروش سهام کسر خواهد شد. روش دیگر، استفاده مستقیم از خدمات کارگزاری‌ها است. برای مثال می‌توانید به سایت اصلی کارگزرای ها مراجعه و مقدمات فروش سهام خود را آماده کنید. در این سامانه می‌توانید وضعیت سهام خود را مشاهده و درخواست فروش خود را ثبت کنید و ضمنا، نیازی نیست حتما مشتری آگاه باشید یا کد بورسی داشته باشید.
در هر دو روش، این سهم‌ها به صورت یک پکیج به فروش می‌رسند و سهام‌دار نمی‌تواند شخصا موارد مد نظرش را انتخاب کند. کارگزاری با هماهنگی ناظر بازار تصمیم می‌گیرد چه سهمی را در چه زمانی به فروش برساند. سهام عدالت طرحی بود که در راستای خصوصی‌سازی و کمرنگ کردن نقش دولت در اقتصاد اجرایی شد. در این طرح، سهام بعضی از شرکت‌ها و کارخانه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی دولتی به اقشار کم درامد جامعه تعلق گرفت. مدیریت این سهم‌ها را شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به عهده گرفتند و سود، به صورت سالیانه به حساب مردم واریز می‌شد.
نحوه پرداخت سود سهام عدالت چیست؟
سهام عدالت در واقع یک پورتفوی یا سبد سهام برای مشمولان به شمار می‌رود. سهام‌داران در سود و زیان این سبد سهیم هستند. مرحله اول و دوم واریز سود این سهام در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ و واریز سود مرحله سوم در مرداد ۱۳۹۸ انجام گرفت. افرادی که تحت پوشش نهادهای حمایتی مثل کمیته امداد و بهزیستی بودند، دو برابر دهک‌های دیگر سهم دریافت کردند و به همین نسبت، سود بیشتری نیز به حساب شان واریز شد. در این طرح، هر یک از افراد خانواده، یک شماره شبای جداگانه در سیستم ثبت کرده است؛ بنابراین سود سهام مثل یارانه به حساب سرپرست خانوار واریز نمی‌شود و مستقیما به حساب اعضای خانواده واریز خواهد شد.
تکلیف جاماندگان از سهام عدالت چیست؟
در بحث ثبت نام سهام عدالت شاید این نکته بسیار حائز اهمیت باشد که افراد جامانده از ثبت نام چه کار باید بکنند؟ در این خصوص باید گفت که دولت تا خرداد سال 1399 هیچ تصمیمی را در خصوص ثبت نام مجدد در این باره نگرفته است که این امر را می توان ناشی از عدم وجود کارخانه های فعال دولتی دانست و بر این اساس دولت نمی‌تواند یک پشتیبان برای اوراق سهامی ارائه دهد. البته شاید در ماه‌های آتی در صورت بررسی‌های مجدد، امکان ثبت‌نام برای افراد جامانده از این سهام ارائه شود که در این خصوص می‌توانید به وب سایت www.sejam.ir مراجعه کرده و با پیگیری اخبار مربوط به ثبت نام سهام عدالت بیشتر در این زمینه اطلاعات کسب کنید. به یاد داشته باشید که این سامانه تنها مرجع معتبر و موثقی است که در این خصوص فعالیت می کند و در صورتی که فرد یا سایتی قصد داشت نسبت به ثبت نام خارج از برنامه دولت برای شما اقدام کند، بهتر است بدانید که این شگرد مختص بسیاری از کلاهبردارانی است که می خواهند از عدم اطلاعات کافی مردم سوء استفاده نمایند.
جمع بندی
سهام عدالت در واقع سبدی متشکل از سهام دولتی است که به‌عنوان یارانه برای تامین عدالت اجتماعی و فقرزدایی به شمار می‌رود. نحوه ثبت نام سجام سـهام عدالت و طریقه خرید و فروش آن را به طور کامل در این مطلب به شما شرح دادیم.
در صورت مواجهه با هرگونه سوال در مورد خرید و فروش یا نحوه واریز سود سـهام عدالت، کارشناسان ما پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.
