چگونه می توان گزارش خرید و فروش فصلی را تهیه کرد؟

یکی از چالش های مهم و قابل تامل برای اشخاص حقیقی و حقوقی در پایان هر فصل ، ارسال صورت معاملات فصلی طبق ماده قانونی مربوط به مالیات هست. اداره مالیات برای اینکه مالیاتی برای شرکت ها و کسب و کار افراد مشخص کند ، نیاز به یکسری اطلاعات از اتفاقات رخ داده در آن مجموعه و یا کسب و کار دارد. همچنین از طرفی ارسال دقیق این گزارشات فصلی کار هر کسی نیست و نیازمند مشاوره و یا تجربه بالا میباشد. بطور کلی گزارشات و معاملات فصلی چالش های زیادی برای اشخاص حقیقی و حقوقی ایجاد کرده است که در ادامه به بررسی جامع این مطلب مهم می‌پردازیم. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

گزارش خرید و فروش فصلی چیست ؟

 گزارش خرید و فروش فصلی، طبق قانون مالیات های مستقیم بخش مالیات بر دارایی میباشد که در ماده 169 بصورت کامل شرح داده شده است. با توجه به این ماده قانونی ، گزارش خرید و فروش فصلی شامل صورت های مالی‌ای میباشد که اطلاعاتی از قبیل فروش کالا، خریدهای مواد اولیه، کالای موجود در انبار، کارمزد عملیات مختلف و ... در آن درج شده است.

بطور ساده گزارش خرید و فروش فصلی یک نوع گزارش مالی است که فعالیت های کسب و کارهای مختلف را در یک فصل در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرارد می‌دهد.
مودیان مالیاتی برای سرعت بخشیدن به مدیریت صورت‌حساب معاملات فصلی، به‌راحتی می‌توانند از خدمات سامانه ارسال الکترونیکی گزارشات فصلی استفاده کنند.

در حال‌حاضر ارسال صورت معاملات فصلی و ثبت اظهارنامه آن در مدت ثبت اظهارنامه مالیاتی، فقط از دو روش آنلاین یا برخط و آفلاین یا غیر‌برخط امکان پذیر است. برای ارسال به روش برخط مودیان مالیاتی باید از طریق سامانه صورت معاملات اقدام نموده و برای استفاده از روش آفلاین یا غیر برخط باید از نرم‌افزار مخصوص به آن استفاده نمایند و سپس با مراجعه به این سامانه، برای سازمان مالیات کشور ارسال نمایید. در صورتی که توسط سامانه مودیان امکان ارسال نبود، مانند گذشته از گزارشات فصلی برای ارسال صورت حساب‌ها استفاده کنید.

دقت فرمایید که از زمان اجرایی شدن قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، دیگر نیاز به ارسال گزارش خرید و فروش فصلی نیست و تنها در صورتی از این روش برای ارسال صورتحساب‌ها استفاده می شود که قانون اجازه استفاده از آن را در شرایطی که اعلام کرده، باشد.

مطالعه بیشتر "سامانه مودیان مالیاتی چیست؟"
 

صورت معاملات فصلی چیست ؟

در مطالب بالا معنی و مفهوم گزارش خرید و فروش فصلی توضیح داده شد. حالا باید بدانید که اطلاعاتی که مودیان بصورت گزارش ارسال میکنند، صورت معاملات فصلی نامیده میشود. به تمامی فعالیت های مودیان در یک برهه زمانی 3 ماهه اعم از خرید و فروش و ... در صورت معاملات فصلی قابل رویت است و باید بصورت دقیق به سازمان مالیاتی کشور ارائه شود.

اطلاعات مورد نیاز در معاملات فصلی

شاید برایتان سوال باشد که به عنوان مودی مالیاتی بطور دقیق چه نوع اطلاعاتی باید داخل صورت معاملات فصلی وارد کنید. در ادامه بطور کامل این موارد را بررسی میکنیم:

• اطلاعات مربوط به دارایی ها اعم از املاک و اموال جاری و غیرجاری
• اطلاعات مربوط به معاملات انجام شده در بازه مشخص شده با ذکر مشخصات طرفین معامله
• مجوز های فعالیت طرفین معامله
• اطلاعات مکانی و هویتی افراد طرفین معامله
• اطلاعات مالی اعم از رقم قرارداد و ... در معاملات انجام شده
• در صورت انجام معاملات ارزی ، اطلاعات مهم مربوط به نوع ، مقدار ، نرخ برابری و معادل ریالی ارز

موارد معاف از گزارش فصلی

در ماده 169 قانون مالیات ها تبصره 3 ، مواردی که معاف از گزارشات فصلی هستند بصورت کامل و شفاف ذکر شده است. موارد به شرح زیر است:

• معاملات مربوط به اوراق بهادار اعم از خرید و فروش و سود و زیان و کارمزد و ...
• جوایز نقدی ، غیر نقدی و کمک های بلاعوض
• هزینه هایی که بابت مواردی همچون جریمه ، خسارت ، انواع عوارض و مالیات ، حق تمبر ، حقوق گمرکی و ... پرداخت میشود.
• حقوق و دستمزد پرداختنی
• پرداخت اجاره یا شارژ ساختمان محل فعالیت کسب و کار
• سود سهام و سهم الشرکه

 توجه داشته باشید که ممکن است در ادامه با توجه به اصلاحیه های سازمان مالیاتی کشور ، مواردی نیز به معافیت های گزارش فصلی اضافه گردد.
 

با توجه به اینکه ارسال گزارشات فصلی توسط حسابدار بسیار ضروری بوده و در صورت عدم ارسال یا ناقص بودن اطلاعات این گزارشات قطعا با مشکلات و جریمه‌ای شامل یک‌درصد مبلغ معامله از سوی اداره مالیات مواجه خواهند شد. امروزه با استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری این کار راحت‌تر شده است. شما می‌توانید با آگاهی از ویژگی‌های نرم‌افزار حسابداری قیاس نه تنها محاسبات حسابداری خود را بهتر و دقیق‌تر انجام دهید، بلکه تمامی گزارشات فصلی خود با استفاده از این نرم‌افزار به راحتی ارسال کنید.

چه افرادی باید صورت معاملات فصلی ارسال کنند؟

طبق ماده 9 آیین‌نامه اجرایی تبصره 3 ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم، مشمولین ارسال فهرست معاملات را به شرح زیر معرفی نموده است:

• کلیه اشخاص حقوقی

• صاحبان مشاغلی که حسب نوع و یا حجم فعالیت جزو گروه اول موضوع ماده 2 آیین‌نامه اجرایی ماده 95 قانون محسوب می‌شود.

• صاحبان مشاغل مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده

تبصره _ اشخاص موضوع این ماده با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور و تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی قابل تغییر خواهند بود.

مطالعه بیشتر "صفر تا صد راهنمایی و آموزش قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان"

سامانه گزارش فصلی

از آنجایی که تمامی موارد مربوط به مالیات باید زیر نظر وزارت اقتصاد و دارایی انجام شود، وبسایت رسمی سازمان امور مالیاتی  به آدرس https://tax.gov.ir/ ، مکانی است که مودیان باید گزارشات فصلی خود را در آنجا در پنل کاربری خود ارسال و بارگزاری کنند. در صفحه اصلی وبسایت شما آیکون مربوطه یعنی صورت معاملات فصلی را انتخاب کرده و مراحل مشخص شده را مرحله به مرحله طی میکنید.

قانون صورت معاملات فصلی در ایران

با توجه به ماده 169 قانون مالیات های مستقیم ، تمامی افرادی که مشمول ارائه صورت های معاملاتی فصلی میباشند ، میبایست تمامی صورتحساب های انجام شده در طول فصل (سه ماه) را بصورت دقیق و شفاف با ذکر شماره اقتصادی مودی و طرف معامله وارد نمایند. اگر در صورت معاملات فصلی شماره اقتصادی طرفین ذکر نشود ، تخلف محسوب شده و منجر به جریمه شخص میشود. اگر یکی از طرفین معامله شماره اقتصادی نداشته باشد ، مودیان میتوانند در صورت معاملات فصلی از کد ملی افراد استفاده کنند.

مشمولین ارسال صورت معاملات فصلی

1. اشخاص حقیقی : تمامی افرادی که صاحب مشاغل گروه اول میباشند، مشمول ارائه صورت معاملات فصلی هستند.
2. اشخاص حقوقی (شرکت‌ها): شرکت ها و موسسات ثبت شده دارای کد اقتصادی همگی مشمول ارائه گزارش معاملات فصلی هستند.
3. همچینن افرادی که در مشاغل آنها مالیات بر ارزش افزوده یکی از مهمات و واجبات میباشد نیز مشمول ارائه صورت معاملات فصلی هستند.

​​​​​​مهلت ارسال صورت معاملات فصلی

معاملات فصلی همانطور که از نامش پیداست ، مربوط به انتهای هر فصل میباشد. به عبارتی گزارش سه ماهه صورت معاملات هر فصلی باید بصورت دقیق در سامانخ امور مالیاتی کشور درج شود. مهلت ارسال این گزارشات سه ماهه ، 45 روز پس از پایان فصل مد نظر میباشد. برای مثال اگر افراد میخواهند گزارش 3 ماهه فصل پاییز را ارسال کنند ، نهایتا تا 15 بهمن همان سال مهلت دارند.

با توجه به شرایط های مختلف، ممکن است وزیر امور اقتصادی و دارایی کشور مهلت ارسال صورت معاملات فصلی را تمدید کرده و افراد مهلت بیشتری برای ارسال این گزارش داشته باشند.

چگونه می توان گزارش خرید و فروش فصلی را با نرم افزار قیاس تهیه کرد؟

برای تهیه فایل گزارش فصلی، می توانید از فرم گزارشات، گزینه گزارش فصلی را انتخاب نمائید. در این قسمت با کلیک بر روی گزینه ی" جدید" وارد فرم اطلاعات لیست گزارش فصلی شده و با درج عنوان دلخواه و انتخاب فصل مورد نظر لیست فاکتور های درج شده در آن بازه را مشاهده خواهید نمود. (1)

پس از وارد نمودن مبلغ سقف تجمیع*  فاکتورهای مورد نظر خود را در کادر سمت چپ انتخاب و با استفاده از فلش های بین صفحه، به کادر پایین انتقال دهید(2) می توانید فاکتورهای فروش(3)، مرجوعی فروش (4)، فاکتور خرید(5)، و مرجوعی خرید(6)  را از سربرگ های مربوطه انتخاب نمائید.

* براساس آخرین تغییرات انجام شده در روش ارسال گزارشات خرید و فروش فصلی، اطلاعات خریدهای انجام شده از اشخاص حقیقی که مبلغ آن ها کمتر از 5% حد نصاب معاملات کوچک است را می توان به صورت تجمیعی ثبت نمود یعنی می توان این موارد را با هم جمع و در گزارش ارسالی وارد نمود. لازم به تذکر است حد نصاب معاملات کوچک بصورت سالیانه توسط مصوبات هیئت دولت تعیین می گردد.

پس از انتقال اسناد به کادر پایینی، با استفاده از گزینه تجمیع مبلغ (7)، می توانید در صورت نیاز فاکتور ها را تا سقف تعیین شده، تجمیع نمائید. این اسناد در لیست اسناد انتخاب شده با نام "معاملات کمتر از 10% مبلغ حد نصاب" قابل مشاهده است. با انتخاب گزینه "کنترل رکورد ها"(8) مواردی چون کد اقتصادی یا کد ملی طرف حساب، نوع کالاها، نوع طرف حساب و ... کنترل می گردند و در صورتی که دارای ایراد باشند در کادر زیر نمایش داده میشوند.

 در فرم بالا  باید تمامی گزینه های بصورت تک تک  کنترل و ایرادهای آن  مرتفع شوند.

1) نوع طرف حساب در قسمت تعریف طرف حساب باید مشخص شده باشد. درصورتی که خطایی برای این فیلد وجود دارد، می توانید با استفاده از گزینه ویرایش طرف حساب، در همین فرم نسبت به اصلاح آن، اقدام نمائید.(13)

2) نوع خریدار/ فروشنده طبق تعاریف مشخص شده از سوی سازمان امور مالیاتی تعیین می شود. برای تعیین نوع خریدار/فروشنده  برای طف حسابها در همین فرم ردیف های مورد نظر را با استفاده از گزینه Ctrl انتخاب نمائید (در صورت نیاز به انتخاب همه ردیف ها گزینهCtrl+A  را بزنید) سپس بر روی گزینه ویرایش کلیک کنی د(14) و در فرم باز شده  نوع خریدار/فروشنده را از بین موارد پیش فرض انتخاب نمایید.

3) نام طرف حساب در نرم افزار قیاس پلاس اجباری است بنابراین در این فیلد خطایی نخواهید داشت. بهتر از در اولین گزارش گیری اسامی طرف حسابها را با فاکتورها مطابقت دهید تا از اصلاح هر گونه خطای احتمالی املایی یا تایپی مطمئن شوید.

4) وارد کردن کد ملی برای طرف حساب حقیقی جهت ارسال فایل ارزش افزوده الزامی است. در صورتی که خطایی در این فیلد مشاهده نمودید، می توانید با استفاده از دکمه ویرایش طرف حساب، در همین فرم نسبت به رفع آن اقدام نمائید.(13)

5) وارد کردن کد اقتصادی برای طرف حساب حقوقی جهت ارسال فایل ارزش افزوده الزامی است. در صورتی که خطایی در این فیلد مشاهده نمودید، می توانید با استفاده از دکمه ویرایش طرف حساب ، در همین فرم نسبت به رفع آن اقدام نمائید.(13)

6) کد شهر و استان خریدار/فروشنده از فیلدهای اجباری در فایل ارزش افزوده است. به همین منظور باید هنگام تعریف طرف حساب، نام شهر و استان را انتخاب نمائید. در صورتی که خطایی در این فرم مشاهده نمودید ، می توانید با استفاده از دکمه ویرایش طرف حساب، در همین فرم نسبت به رفع آن اقدام نمائید.(13)

7) انتخاب نام کالا در هنگام ثبت فاکتور در نرم افزار قیاس پلاس اجباری است بنابراین در این فیلد خطایی نخواهید داشت.

8) مبلغ خالص به صورت پیش فرض در اسناد محاسبه می شود، بنابراین در این فیلد خطایی نخواهید داشت.

9) در صورتی که فاکتور بدون عوارضی در سیستم ثبت و برای گزارش فصلی آن را انتخاب نموده باشید، در این قسمت با خطا مواجه خواهید شد. برای رفع این خطا، یا باید در مدیریت اسناد فروش ، فاکتور را ویرایش و برای آن عوارض تعیین نمائید و یا در فرم اطلاعات گزارش فصلی، فاکتور فوق را از لیست فاکتورهای انتخاب شده حذف نمایید برای این منظور کافی است با استفاده از فلشهای وسط صفحه فاکتور مذبور را به قسمت بالای فرم انتقال دهید.

10) در صورتی که فاکتور بدون مالیاتی در سیستم ثبت و برای گزارش فصلی آن را انتخاب نموده باشید، در این قسمت با خطا مواجهخواهید شد. رفع این خطا دقیقا به روش توضیح داده شده در بخش فاکتور بدون عوارض می باشد.

11) آدرس خریدار/فروشنده جهت ارسال فایل ارزش افزوده الزامی است. به همین منظور می بایست هنگام تعریف طرف حساب آدرس را وارد نمائید. در صورتی که خطایی در این فرم وجود دارد، می توانید با استفاده از دکمه ویرایش طرف حساب، در همین فرم نسبت به رفع آن اقدام نمائید.

12) نوع کالا طبق تعاریف مشخص شده از سوی سازمان امور مالیاتی تعیین می شود. برای اینکار در همین فرم ردیف های مورد نظر را با استفاده از  گزینه ctrl انتخاب نمائید(در صورت نیاز به انتخاب همه ردیف ها گزینهCtrl+A  را بزنید) و بر روی گزینه ویرایش کلیک نمائید.(14) در فرم باز شده ، می توانید نوع کالا رامطابق با پیش فرضهای تعریف شده در سیستم تعیین نمائید.

پس از کنترل رکوردها و رفع خطاهای احتمالی با انتخاب دکمه تائید، وارد صفحه لیست اطلاعات گزارش فصلی می شوید. در این فرم ، لیست گزارش های فصلی که قبلا تهیه شده، قابل مشاهده است. از این فرم می توانید نسبت به ویرایش(1)، حذف(2) و یا ارسال لیست (3)  اقدام نمائید.

 پس از انتخاب دکمه ارسال فایل(3)، فرم زیر باز می شود. در این فرم باید مسیر فایل نمونه گزارش فصلی به فرمت mdb را تعیین نمایید.(فایل نمونه را باید از قبل داشته باشید برای دانلود آن می توانید به مرکز اسناد قیاس پلاس در پرتال مشتریان و یا سایت اداره مالیات مراجعه نمائید.)

پس ازانتخاب مسیر فابل نمونه و فشردن گزینه "ثبت در فایل"، TTMS مورد نظر در مسیر تعیین شده توسط شما، تهیه شده و قابل ارسال به سازمان امور مالیاتی می باشد.

برای مشاهده جمع بندی گزارش فصلی نیز می توانید بر روی گزینه جمع بندی در گوشه سمت چپ کادر (4) کلیک نمائید.

روش‌های ارسال صورت معاملات فصلی

• روش ارسال صورت معاملات فصلی بصورت آفلاین (نرم افزار ttms برای ارسال صورت معاملات فصلی)

1- دانلود و نصب نرم افزار TTMS

برای این منظور آخرین نسخه را از سایت tax.gov.ir دانلود نمایید:

2- ورود اطلاعات به نرم افزار TTMS

برای این منظور فایل اکسس نهایی را که از نرم افزار قیاس بدست آورده اید را میتوانید در نرم افزار ttms آپلود یا بارگذاری نمایید.

3- نحوه ارسال نهایی

• روش ارسال صورت معاملات فصلی بصورت آنلاین یا برخط

دانلود نمونه فایل اکسل صورت معاملات فصلی

می‌توانید با کلیک بر روی لینک زیر نمونه اطلاعات مورد نیاز را در قالب فایل اکسل دانلود نمایید:

لینک دانلود نمونه فایل اکسل صورت‌معاملات فصلی

جمع‌بندی

تهیه و تنظیم صورت گزارشات فصلی در موضوع مالیات‌ها و اجرای جزئیات و قوانین مربوط به آن یکی از دغدغه‌های ذهنی مودیان بوده و برای تهیه و ارسال آن بایستی رعایت فرمت‌های خاص ارائه شده توسط سازمان امور مالیاتی مورد توجه قرار بگیرد.

 صورت گزارشات فصلی در نظام اقتصادی و مالیاتی کشور یک سند بسیار مهم و مبنای تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی بوده و مقدمات برقراری عدالت اقتصادی و اجتماعی را فراهم می‌آورد. به بیان ساده‌تر صورت معاملات فصلی در واقع جزئیات خرید و فروش و معاملات تجار و صاحبان کسب و کار بوده که باید در مهلت‌های تعیین شده در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار بگیرد و این الزام طبق ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم باید انجام شود. شما به‌خوبی می‌دانید که امروزه این امور به سادگی توسط نرم‌افزار حسابداری قیاس به راحتی قابل اجرا می‌باشد. برای درک بهتر و دریافت اطلاعات از انواع نرم‌افزارهای حسابداری با مشاوران تخصصی قیاس تماس بگیرید.