راهنمای کامل و ساده محاسبه جمعه کاری و حق شیفت جمعه کاری در قانون کار

کار کردن در روز جمعه و دریافت حق‌الزحمه مربوط به آن یکی از موضوعات مهم در زمینه حقوق کار است که بسیاری از کارکنان و کارفرمایان با آن روبرو هستند. جمعه به عنوان روز تعطیل هفتگی شناخته می‌شود، اما گاهی شرایط کاری ایجاب می‌کند که کارگران در این روز مشغول به کار باشند. در این شرایط، قانون کار برای حمایت از حقوق کارگران، محاسبه و پرداخت مزد جمعه کاری و حق شیفت را به طور مشخص تعریف کرده است.

در این مقاله، با زبانی ساده و روشن، روش محاسبه جمعه کاری و حق شیفت را بر اساس قانون کار ایران توضیح می‌دهیم تا شما بتوانید به درستی و با اطمینان، حقوق و مزایای مرتبط را محاسبه و دریافت کنید.

جمعه کاری چیست و چه قوانینی درباره آن وجود دارد؟

جمعه کاری به معنای انجام کار توسط کارگر در روز جمعه است؛ روزی که در بسیاری از کشورها به عنوان تعطیل هفتگی شناخته می‌شود. در قانون کار ایران، جمعه روز تعطیل رسمی هفتگی است و کارفرمایان موظف‌اند در صورت نیاز به فعالیت در این روز، شرایط و حقوق خاصی را برای کارگران در نظر بگیرند.

طبق ماده ۵۹ قانون کار، اگر کارگر در روز جمعه یا سایر تعطیلات رسمی به درخواست کارفرما کار کند، حق‌الزحمه وی باید جداگانه و با نرخ بیشتری نسبت به روزهای عادی پرداخت شود. این قانون با هدف حمایت از حقوق کارگران و جبران زحمات اضافی آن‌ها در روزهای تعطیل تصویب شده است.

به همین دلیل، محاسبه دقیق مزد جمعه کاری و حق شیفت‌های مربوط به این روز، یکی از مسائل مهم در روابط کاری است که کارگران و کارفرمایان باید به آن توجه ویژه داشته باشند تا حقوق قانونی به درستی پرداخت شود و از بروز اختلاف جلوگیری گردد.در ادامه به شما نشان می‌دهیم که محاسبه جمعه کاری دقیقاً بر چه اساس قانونی انجام می‌شود.

چه کسانی مشمول جمعه کاری می‌شوند؟

مشمولان جمعه کاری معمولاً کارگرانی هستند که به طور معمول در روزهای تعطیل رسمی مانند جمعه، به درخواست کارفرما، مشغول به کار می‌شوند. این گروه شامل کارگران شیفتی، کارکنان بخش‌های ضروری و خدماتی، و کسانی می‌شود که شرایط کاری‌شان ایجاب می‌کند در روزهای تعطیل نیز فعالیت داشته باشند.

به طور کلی، طبق قانون کار، کارگرانی که در روز جمعه یا سایر تعطیلات رسمی کار می‌کنند، مستحق دریافت حق‌الزحمه اضافی هستند. اما همه کارگران مشمول این موضوع نمی‌شوند؛ برای مثال، کسانی که به صورت قراردادی یا پروژه‌ای فعالیت می‌کنند یا افرادی که شغل آن‌ها به نحوی تنظیم شده که جمعه‌ها کار نمی‌کنند، معمولاً در دسته مشمولان جمعه کاری قرار نمی‌گیرند.برای اینکه بدانید آیا مشمول محاسبه جمعه کاری هستید یا نه، باید نوع قرارداد و شیفت کاری خود را بررسی کنید.

علاوه بر این، کارگران شیفتی که شیفت‌های کاری‌شان به گونه‌ای است که شامل روز جمعه نیز می‌شود، موظف به دریافت حق شیفت جمعه کاری مطابق قانون هستند. در نتیجه، شناخت دقیق وضعیت کاری و نوع قرارداد برای تعیین مشمولیت در جمعه کاری اهمیت زیادی دارد.

فرمول محاسبه جمعه کاری برای کارگران شیفتی

کارگرانی که به صورت شیفتی کار می‌کنند و بخشی از شیفت آن‌ها به روز جمعه برخورد می‌کند، شرایط خاص‌تری دارند. در این موارد، محاسبه جمعه کاری تنها به ساعات کاری انجام‌شده در همان روز جمعه محدود می‌شود، نه کل شیفت.

بر اساس عرف و رویه‌های رایج، فرمول محاسبه جمعه کاری برای کارگران شیفتی به این صورت است:

(مزد ساعتی × ساعات کار در روز جمعه) + (۴۰٪ اضافه بابت جمعه کاری)

مثال:

فرض کنید مزد ساعتی یک کارگر ۷۰ هزار تومان است و او در روز جمعه ۶ ساعت کار کرده است:

• حقوق عادی = ۷۰٬۰۰۰ × ۶ = ۴۲۰٬۰۰۰ تومان

• اضافه پرداخت جمعه کاری = ۴۰٪ × ۴۲۰٬۰۰۰ = ۱۶۸٬۰۰۰ تومان

• مجموع دریافتی بابت جمعه کاری = ۵۸۸٬۰۰۰ تومان
   

نکته مهم این است که در محاسبه جمعه کاری برای کارگران شیفتی، باید به دقت مشخص شود که کدام ساعات واقعاً در روز جمعه قرار گرفته‌اند. این موضوع معمولاً در سیستم‌های ثبت ساعت یا حضور و غیاب دقیق ثبت می‌شود.

همچنین اگر در قرارداد یا توافق‌نامه‌های داخلی شرکت، شرایط متفاوتی ذکر شده باشد، باید آن توافق‌ها نیز مد نظر قرار گیرد، به شرط آنکه از حقوق قانونی کارگر کمتر نباشد.

تفاوت جمعه کاری با تعطیل‌کاری چیست؟

یکی از سؤال‌های رایج بین کارگران و حتی بعضی از کارفرماها این است که آیا جمعه کاری همان تعطیل‌کاری است؟ پاسخ این است: خیر، این دو موضوع از نظر قانونی تفاوت دارند و نحوه محاسبه جمعه کاری با تعطیل‌کاری متفاوت است.

۱. تعریف جمعه کاری

جمعه در قانون کار ایران به‌عنوان روز تعطیل هفتگی رسمی شناخته شده است. بنابراین اگر کسی در این روز کار کند، مشمول دریافت ۴۰٪ اضافه بر مزد روزانه‌اش خواهد بود.

۲. تعریف تعطیل‌کاری

تعطیل‌کاری به معنای کار در روزهایی است که طبق تقویم رسمی کشور تعطیل عمومی اعلام شده‌اند؛ مثل عید نوروز یا روزهای مناسبتی خاص.

۳. تفاوت در محاسبه

• در محاسبه جمعه کاری، کارگر علاوه بر مزد عادی، ۴۰٪ اضافه دریافت می‌کند.

• در محاسبه تعطیل‌کاری، کارگر معمولاً بر اساس توافق کارگاهی یا عرف محل کار مزد اضافه دریافت می‌کند که ممکن است بیشتر از ۴۰٪ یا همراه با مزایای دیگر باشد.

۴. تفاوت از نظر حقوقی

از نظر قانونی، جمعه کاری صراحت بیشتری در قانون دارد (ماده ۶۲ قانون کار)، اما پرداخت مزایای تعطیل‌کاری به توافق طرفین و آیین‌نامه‌های داخلی شرکت بستگی دارد.
همچنین برای اطلاع از قوانین و نحوه محاسبه تعطیل کاری یا مبلغ حق شیفت تعطیل کاری می‌توانید مقاله ای با همین نام را مطالعه کنید.

جمع‌بندی

چه کارگر باشید و چه کارفرما، دانستن دقیق نحوه محاسبه جمعه کاری می‌تواند از بروز اختلافات قانونی و مالی جلوگیری کند. جمعه، طبق قانون کار ایران، روز تعطیل هفتگی محسوب می‌شود و هرگونه فعالیت کاری در این روز باید با پرداخت اضافه‌کاری مشخص جبران شود.

اگر در روز جمعه کار می‌کنید، حتماً بررسی کنید که:

• آیا در قرارداد یا آیین‌نامه داخلی شرکت، شرایط خاصی برای جمعه کاری در نظر گرفته شده؟

• آیا میزان پرداختی شما دقیقاً طبق فرمول محاسبه جمعه کاری صورت می‌گیرد؟

• آیا ساعات کاری شما در روز جمعه ثبت و مستند شده است؟

کارفرمایان نیز باید بدانند که عدم رعایت قانون در خصوص محاسبه جمعه کاری می‌تواند منجر به شکایت‌های کارگری، جریمه‌های مالی و حتی پرونده‌های حقوقی شود.

در نهایت، رعایت دقیق این قانون هم به نفع کارگر است و هم به نفع کارفرما. شفافیت در پرداخت‌ها، رضایت نیروی انسانی را بالا می‌برد و از تنش‌های بی‌دلیل جلوگیری می‌کند.
 

آیا کار در روز جمعه غیرقانونی است؟

خیر. اگر با رضایت کارگر و پرداخت حقوق اضافه انجام شود، قانونی است.

فرمول محاسبه جمعه کاری چیست؟

جمعه‌کاری معمولاً شامل ۴۰٪ اضافه بر حقوق روزانه است، مگر در شرایط خاص شیفتی.

آیا کارگران شیفتی مشمول جمعه‌کاری هستند؟

بله، و معمولاً با توافق‌نامه داخلی بین کارگر و کارفرما محاسبه می‌شود.