بازار ثانویه ارز

صادرات و واردات یک امر مستمر است. بخش بزرگی از اقتصاد کشور ما از طریق صادرات و واردات تامین می‌شود. هماهنگی و توزان بین صادرات و واردات یکی از عوامل مهم ثبات اقتصادی به شمار می‌رود. بازار ثانویه ارز به عنوان یک بازار بین صادرکنندگان و واردکنندگان، محلی برای تبادل ارز به قیمت تعیین شده توسط بازار است.

در معمول‌ترین تقسیم‌بندی، بازار سرمایه به دو بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم می‌شود:

• بازار اولیه

بازار اولیه زمانی شکل می‌گیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار می‌گیرد؛ به ‌عبارت ‌دیگر بازاری که در آن اوراق بهادار شرکت‌ها برای اولین بار عرضه و فروخته می‌شود، بازار اولیه نام دارد. در این بازار شرکت‌ها به ‌طور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند که این کار در قالب پذیره‌نویسی صورت می‌گیرد. نکته پذیره نویسی عبارت است از عمل حقوقی که به موجب آن شخص تعهد می کند با تامین قسمتی از سرمایه شرکت در حدود مبلغ برآورده شده در شرکت سهامی عام شریک شود. پذیره نویسی شخص را متعهد می‌کند که مبلغی را برابر مبلغ قید شده در ورقه تعهد سهام پرداخت نماید و در مقابل چنین تعهدی حق دریافت سهام پس از تشکیل شرکت و استفاده از آن برای پذیره نویسی ایجاد گردد.  

• بازار ثانویه

دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفته است برای معامله‌های بعدی و مجدد، نیاز به بازار ثانویه دارد؛ مثلاً اگر فردی که سهام شرکتی را در مرحله پذیره‌نویسی خریداری کرده و حال قصد فروش این سهم به سایر سرمایه‌گذاران بازار را دارد، باید به بازار ثانویه مراجعه کرده و اقدام به فروش سهم خود کند. پس می‌توان گفت که تمام معاملات سهام در بازار بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند و در این بازار، اوراق بهادار میان سرمایه‌گذاران معامله می‌شود و شرکت در آن نقشی ندارد.  برای اطلاعات بیشتر در زمینه بازده نقدی و سرمایه‌ای سهام، مقاله‌ای در این زمینه را در وب سایت قیاس مطالعه کنید.

بیشتر بخوانید : انواع ارز دیجیتال

روش تعیین قیمت در بازار ثانویه ارز چگونه است؟

روش تعیین قیمت در بازار ثانویه ارز سازوکار پیش بینی شده به این صورت است که خریداران ارز یعنی همان واردکنندگان دارای ثبت سفارش کالاهای گروه سوم، به عنوان متقاضی و صادرکنندگان 20 درصدی یا خرد نیز به عنوان عرضه کنندگان محسوب می‌شوند. در این میان صرافی‌های مجاز به عنوان واسطه در خرید و فروش ارز ایفای نقش می‌کنند و این نظام عرضه و تقاضا، قیمت ارز را در بازار تعیین خواهد کرد.
 

اگر بازار ارز ثانویه وجود نداشته باشد، چه اتفاقی می افتد؟  

مثلا تصور کنید افرادی که می‌خواهند از بازار اولیه خانه بخرند، این کار را از ترس اینکه فرصتی برای فروش خانه‌های جدید شان در بازار پیدا نکنند، انجام ندهند. این استدلال در مورد سهام نیز صادق است. از آنجایی که در خصوص سهام و اوراق قراضه، بازاری به نام بازار ثانویه وجود دارد همانند بورس اوراق بهادار، مردم دیگر نگران فروش سهامشان در آینده و نگهداری دائم آن نیستند؛ بنابراین سهام خود را بدون هیچ گونه نگرانی از بازار اولیه خریداری می‌کنند. در واقع بدون وجود این بازار، فرصت خرید یا فروش بیشتر نیز وجود ندارد.
 

مزایای بازار ثانویه چیست؟  

بازار ثانویه ارز هرچند راهکار کاملی به شمار نمی رود، اما بسیار از مشکلات به وجود آمده ناشی از تک نرخی بودن ارز سامانه نیما را حل می کند. معاملات در این بازار زیر نظر دولت بوده و شفاف است، از این رو دلالان ارز نمی توانند با حضور در این بازار مانند بازار آزاد جو آن را متشنج کنند. شفافیت این بازار در کنار ثبات و قیمت متعادل تر نسبت به بازار آزاد، باعث شده تا واردکنندگان و صادرکنندگان رغبت بیشتری برای انجام معاملات در بازار ثانویه ارز را داشته باشند.   مسیر خروج عالی برای سرمایه گذاران IPO ریسک کمتر آزادی جهت خرید و فروش از بین رفتن شرایط دزدی و کلاهبرداری امکان خرید و فروش بیشتر بازارهای خصوصی کمک به بازار های نوپا کمک به رشد اقتصادی کمک به بازده‌ دهی بیشتر و رونق و رشد اقتصادی مکانی عالی برای نظارت و کنترل شرکت‌ها  

معایب بازار ثانویه ارز چیست؟  

با وجود محاسن زیاد بازار ثانویه ارز این بازار، هنوز هم نواقصی در آن وجود دارد. به طور کلی کالاهای وارداتی در چهار گروه دسته بندی می شوند.
کالاهای گروه اول کالاهای اساسی هستند که ارز دولتی دریافت می‌کنند. کالاهای گروه دوم و سوم کالاهای مصرفی غیر اساسی به شمار می روند که مشمول دریافت ارز بازار ثانویه هستند و گروه چهارم که واردات آنها ممنوع است؛ اما مشکل این است که کالاها ممکن است از یک گروه کالایی به یک گروه دیگر انتقال پیدا کنند. برای مثال یک کالا از گروه چهار به گروه سه و یا کالایی از گروه یک به گروه دو منتقل بشود. این تغییرات می تواند توازن به وجود آمده در بازار ثانویه ارز را از بین برده و باعث تشنج در این بازار بشوند.
هرچند بازار ثانویه تا حدودی می‌تواند از بروز مشکلات ناشی از تک نرخی شدن ارز جلوگیری کرده و و از بدنه اقتصاد محافظت کند، اما به نظر می‌رسد تا پیدا کردن راهکاری جامع که به تمام جوانب این مشکلات رسیدگی کند، راه درازی در پیش داریم.

ایجاد شدن زمینه رانت

رانت در ایران قدمتی به درازای تاریخ دارد، در مقابل با این پدیده هیچ‌گاه در تاریخ کشور، قانونی برای نظارت بر اجرای قانون و جریان ‌سازی با همان شدتی که سازوکارهای رانتی و عادی‌سازی آن جریان داشته شکل نگرفته است.
زمانی که کالایی دو قیمت یا بیشتر داشته باشد و عرضه کننده‌ی آن کالا هم دولت باشد حتما زمینه رانت ایجاد خواهد کرد. دو نکته کلیدی در بازار ارز کشور داریم، نخست اینکه عرضه کننده ارز در کشور دولت است و نکته دوم اینکه بزرگ ترین مصرف کننده نیز دولت است.
بنابراین زمانی که بزرگ‌ترین عرضه کننده و مصرف کننده ارز خود دولت است، برای کشف قیمت ممکن است ایجاد بازار ثانویه کمک کند، اما برای حذف زمینه رانت نمی‌تواند کمک کند. در کشورهای دنیا و حتی در کشورهای همسایه ارز قیمت یکسان و تک نرخی دارد، بنابراین نمی‌توانیم چند نرخی ارز را بپذیریم و انتظار داشته باشیم رانتی شکل نگیرد یا تقاضاها واقعی باشد.  
جمع بندی
در دنیای تجارت امروزی، دانش و اطلاعات مهم ترین نقش را ایفا می‌کند. یعنی شما باید بدانید که در چه زمانی، کدام ارز، کالا و یا سهام را بخرید و کدام را بفروشید. همین نکته است که باعث سود یا ضرر شما خواهد شد. بنا بر این توصیه تاکید ما این است که قبل از شروع انجام هرگونه معاملات، حتما دانش کافی را کسب کنید و پس از آن اقدام به معامله نمایید. اگر بدانید که چگونه عمل کنید، می توانید از این بازار سود کسب نمایید.